Highlights

การก่อการร้าย ภัยใกล้ตัวคนเมือง รู้ทัน รู้ระวัง เพื่อสังคมปลอดภัย

Terrorism

อาจารย์รัฐศาสตร์ จุฬาฯ แนะสังคมตระหนักภัย “การก่อการร้ายในสังคมเมือง” สร้างองค์ความรู้รับมือเมื่อเกิดเหตุ เสนอรัฐลงทุนด้านความมั่นคง


แม้ปัจจุบันสถานการณ์โรคระบาด สภาวะสงคราม และราคาน้ำมันที่พุ่งทะยานรายวัน จะเป็นปัญหาที่ตรึงความสนใจของผู้คนจำนวนมากเนื่องจากเป็นปัญหาที่กระทบต่อชีวิตประจำวันอย่างหนัก แต่ก็อย่าได้ละเลย “การก่อการร้าย” ที่ยังเป็นภัยใกล้ตัวผู้คนในสังคมเมือง โดยเฉพาะท่ามกลางบรรยากาศทางการเมืองที่มีความขัดแย้ง

ทั้งนี้ จากดัชนีการก่อการร้ายทั่วโลก ปี 2565 (2022 Global Terrorism Index) ประเทศไทยได้คะแนนอยู่ในอันดับที่ 22 จาก 163 ประเทศทั่วโลก ซึ่งสูงกว่าปีที่แล้วถึง 3 อันดับ นั่นหมายความว่าประเทศไทยยังคงได้รับผลกระทบจากการก่อการร้ายในระดับที่ค่อนข้างสูงทีเดียว  (ที่มา: https://www.visionofhumanity.org/maps/global-terrorism-index/#/)

“ในฐานะประชาชนที่อาศัยอยู่ในสังคมเมือง เราควรตระหนักถึงอันตรายจากการก่อการร้าย และมีความรู้เพียงพอที่จะระแวดระวังตัวให้รอดจากเหตุร้าย และช่วยให้สังคมเมืองของเราปลอดภัยมากขึ้น” ศาสตราจารย์ ดร.สุรชาติ บำรุงสุข อาจารย์ประจำภาควิชาความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ คณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย กล่าวในรายการ “รอบตัวเรา” ทางสถานีวิทยุจุฬาฯ เมื่อเร็วๆ นี้

Dr Surachart
ศาสตราจารย์ ดร.สุรชาติ บำรุงสุข

การก่อการร้ายต่างจากอาชญากรรมอย่างไร

ศ.ดร.สุรชาติ กล่าวว่าแต่ละสังคมให้นิยามและความหมายของ “การก่อการร้าย” แตกต่างกัน และไม่อาจหานิยามที่เป็นสากลกับเรื่องนี้ได้ แต่สิ่งที่พอจะชี้ได้ว่าเหตุรุนแรงที่เกิดขึ้นเข้าข่าย “การก่อการร้าย” ก็คือ “แรงจูงใจในการก่อเหตุ”

“หากแรงจูงใจของการก่อเหตุเป็นเรื่องส่วนตัว แม้ว่าจะรุนแรงก็ยังไม่อาจนับว่าเป็นการก่อการร้าย อย่างเช่น กรณีเด็กนักเรียนกราดยิงเพื่อนๆ และครูในโรงเรียน แม้จะรุนแรงแต่ก็อาจจะไม่ใช่การก่อการร้าย แต่หากพบว่านักเรียนคนนั้นติดตามเว็บไซต์ของขบวนการก่อการร้าย แล้วลุกขึ้นมากราดยิงเพื่อนๆ อันนี้อาจเข้าข่ายการก่อการร้าย”

“วัตถุประสงค์” ในการก่อเหตุจึงเป็นสิ่งที่ทำให้ “ผู้ก่อการร้าย” แตกต่างจาก “อาชญากร” ศ.ดร.สุรชาติ ขยายความว่า อาชญากรรม เป็นความรุนแรงที่ไม่มีเป้าหมายทางการเมือง แต่มีเป้าประสงค์ที่ทรัพย์สินหรือตัวบุคคล ในขณะที่การก่อการร้ายเป็นการก่อเหตุรุนแรงโดยหวังให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทางการเมือง หรือเป็นการก่อเหตุโดยสมาชิกของขบวนการก่อการร้าย เช่น เหตุวินาศกรรม 11 กันยายน หรือเหตุที่กลุ่มโบโกฮารามลักพาตัวเด็กหญิงในไนจีเรียกว่า 300 คน เป็นต้น

“ในอดีต ผู้ก่อการร้ายจะอยู่ในขบวนหรือเป็นสมาชิกของขบวนการก่อการร้าย แต่ปัจจุบัน มีผู้ก่อเหตุในลักษณะเป็นผู้ปฏิบัติคนเดียว (lone actor) ซึ่งอาจไม่ได้อยู่ในขบวนการอย่างเต็มรูปแบบ แต่ติดตามข้อมูลของขบวนการและได้รับอิทธิพลทางความคิดจากขบวนการ แล้วลุกขึ้นมาลงมือกระทำการด้วยตัวเอง”

รูปแบบและเครื่องมือการก่อการร้าย

ความรุนแรงคือเครื่องมือของการก่อการร้าย ซึ่งอาจกระทำได้หลายรูปแบบและวิธีการ “ทุกอย่างเป็นเครื่องมือก่อเหตุความรุนแรงได้หมด มีด ปืน แต่พื้นฐานคือวัตถุระเบิด” อาจารย์สุรชาติ กล่าว 

ในปัจจุบัน การตรวจตราวัตถุระเบิดอย่างเข้มงวดทำให้การก่อเหตุด้วยระเบิดเปลี่ยนแปลงไป เช่น แทนที่จะเอากระเป๋าที่มีวัตถุระเบิดไปวางทิ้งไว้ในสถานที่หนึ่ง ก็อาจใช้ระเบิดฆ่าตัวตายติดที่บุคคล นอกจากนี้ ก็มีการใช้ยานพาหนะพุ่งเข้าใส่ฝูงชน อย่างที่เกิดเป็นเหตุ 11 กันยายน หรือเหตุที่มีผู้ขับรถพุ่งเข้าใส่ผู้คนที่ออกมาฉลองวันชาติฝรั่งเศส เมื่อปี 2559 เป็นต้น นอกจากนี้ ก็ยังมีอาวุธเคมีและชีวภาพที่อาจถูกใช้เป็นเครื่องมือการก่อการร้ายด้วยเช่นกัน อย่างที่เคยเกิดเหตุโจมตีรถไฟใต้ดินเมืองโตเกียว ประเทศญี่ปุ่น ด้วยก๊าซซาริน เมื่อปี 2538 หรือการใช้เชื้อชีวภาพ เช่น “แอนแทร็กซ์” ใส่ในซองจดหมายที่ประเทศสหรัฐอเมริกาเมื่อปี 2544  

อย่างไรก็ดี อาจารย์สุรชาติ เชื่อว่าในปัจจุบัน ยังไม่มีขบวนการก่อการร้ายใดที่มีศักยภาพมากพอที่จะผลิตอาวุธทางชีวภาพและเคมีในระดับที่จะก่อเหตุในวงกว้าง

รู้ระวังเหตุก่อการร้าย

การก่อการร้ายมักเกิดขึ้นในพื้นที่เมืองและการระมัดระวังตัวเป็นเรื่องยาก แนวทางที่พอจะพาตัวเองให้รอดจากภัยก่อการร้ายได้คือการสังเกตและระแวดระวังสิ่งรอบตัว

“เมื่อเห็นอะไรผิดแปลก ผิดปกติ ผิดที่ผิดทาง ห้ามแตะต้องโดยเด็ดขาด” ศ.ดร.สุรชาติ กล่าวเตือน พร้อมกล่าวเสริมว่าสังคมควรมีองค์ความรู้ในการรับมือกับการก่อการร้าย เช่น เมื่อถูกวางระเบิดหรือถูกขู่ว่าจะวางระเบิดจะทำอย่างไร เมื่อเกิดเหตุขึ้น จะทำอย่างไร เป็นต้น

suspicious object

“เราต้องเรียนรู้และฝึกการอพยพคน การเตรียมจัดการปัญหาในสำนักงาน หรือแม้กระทั่งการใช้โทรศัพท์มือถือในสถานการณ์ฉุกเฉิน เพราะเราไม่มีทางรู้เลยว่าสัญญาณนั้นจะไปกระทบระเบิดแล้วเกิดเป็นตัวจุดชนวนเองหรือไม่”

ภาครัฐเองต้องตระหนักถึงภัยนี้และลงทุนด้านความมั่นคงสำหรับภัยก่อการร้ายสมัยใหม่ไว้ด้วย

“สังคมเมืองมีความเปราะบางในตัวเอง เมืองใหญ่ไม่เฉพาะกรุงเทพมหานคร ล้วนมีช่องโหว่ที่ให้ผู้ก่อเหตุใช้เป็นเงื่อนไขในการก่อการร้ายได้ทั้งสิ้น เพราะฉะนั้นการลงทุนของภาครัฐในด้านความมั่นคงจึงจำเป็น” อ.สุรชาติกล่าว ทิ้งท้าย

ติดตามชมรายการ “รอบตัวเรา” ตอน “การก่อการร้ายในสังคมเมือง”ย้อนหลังได้ทาง https://youtu.be/JxyqVwD5v-8

จุฬาฯ สนับสนุนให้อาจารย์ทำงานวิจัย นับว่าเป็นสิ่งที่ดีมากต่อทั้งอาจารย์ นิสิต รวมถึงภาคประชาสังคม

รองศาสตราจารย์ ดร.สุชนา ชวนิชย์ คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

เว็บไซต์นี้ใช้คุกกี้ เพื่อมอบประสบการณ์การใช้งานที่ดีให้กับท่าน และเพื่อพัฒนาคุณภาพการให้บริการเว็บไซต์ที่ตรงต่อความต้องการของท่านมากยิ่งขึ้น ท่านสามารถทราบรายละเอียดเกี่ยวกับคุกกี้ได้ที่ นโยบายการคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล และท่านสามารถจัดการความเป็นส่วนตัวของคุณได้เองโดยคลิกที่ ตั้งค่า

ตั้งค่าความเป็นส่วนตัว

ท่านสามารถเลือกการตั้งค่าคุกกี้โดยเปิด/ปิด คุกกี้ในแต่ละประเภทได้ตามความต้องการ ยกเว้น คุกกี้ที่จำเป็น

อนุญาตทั้งหมด
จัดการความเป็นส่วนตัว
  • คุกกี้ที่จำเป็น
    เปิดใช้งานตลอด

    ประเภทของคุกกี้ที่มีความจำเป็นสำหรับการทำงานของเว็บไซต์ เพื่อให้ท่านสามารถใช้เว็บไซต์ได้อย่างเป็นปกติ ท่านไม่สามารถปิดการทำงานของคุกกี้นี้ในระบบเว็บไซต์ของเราได้

  • คุกกี้เพื่อการวิเคราะห์

    คุกกี้ประเภทนี้จะทำการเก็บข้อมูลพฤติกรรมการใช้งานเว็บไซต์ของท่าน โดยมีจุดประสงค์คือนำข้อมูลมาวิเคราะห์เพื่อปรับปรุงและพัฒนาเว็บไซต์ให้มีคุณภาพ และสร้างประสบการณ์ที่ดีกับผู้ใช้งาน เพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุด หากท่านไม่ยินยอมให้เราใช้คุกกี้นี้ เราอาจไม่สามารถวัดผลเพื่อการปรับปรุงและพัฒนาเว็บไซต์ให้ดีขึ้นได้
    รายละเอียดคุกกี้

บันทึกการตั้งค่า