อาจารย์จุฬาฯ คว้ารางวัลจากสหประชาชาติ UNPSA 2024 สาขานวัตกรรมการบริหารงานภาครัฐ นำความรู้ทางวิชาการสู่การป้องกันโรคระบาดอย่างรวดเร็ว

13 สิงหาคม 2567

อ.ดร.จตุวัฒน์ แสงสานนท์ อาจารย์ภาควิชาวิทยาศาสตร์สิ่งแวดล้อม คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย คว้ารางวัลชนะเลิศ United Nations Public Service Awards (UNPSA) สาขานวัตกรรมการบริหารงานภาครัฐ ประจำปี 2024 จากผลงานนวัตกรรม “การนำความรู้ทางวิชาการมาใช้เพื่อตอบสนองต่อการระบาดของโรคระบาด” (Academic Insight into Action for Pandemic Response) ในงาน United Nations Public Service Forum and Awards Ceremony เมื่อเร็วๆ นี้ ที่ประเทศเกาหลีใต้

“โรคระบาด เป็นโรคติดต่อที่มีการแพร่กระจายของโรคติดเชื้ออย่างรวดเร็วในวงกว้าง ทำให้จำนวนผู้ป่วยเพิ่มขึ้นอย่างมากในระยะเวลาสั้น ซึ่งเป็นปัญหาสำคัญทางด้านสาธารณสุขที่จะต้องเร่งรับมือและดำเนินการเพื่อควบคุมการระบาดของโรคให้เร็วที่สุด หนึ่งในโรคระบาดที่เกิดขึ้นในช่วงเวลาที่ผ่านมาคือโควิด-19 ซึ่งส่งผลกระทบไปทั่วโลก รวมทั้งประเทศไทย เป็นแรงบันดาลใจให้ อ.ดร.จตุวัฒน์ แสงสานนท์ คิดค้นนวัตกรรมในการใช้ความรู้ทางวิชาการเพื่อตอบสนองต่อการระบาดของโรคอย่างรวดเร็วและมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้นในประเทศไทย โดยใช้การตรวจวัดน้ำเสียเป็นข้อมูลที่ช่วยในการตัดสินใจและแจ้งเตือนล่วงหน้าก่อนการระบาดจริง

ความสำคัญของกระบวนการระบาดวิทยาน้ำเสีย

กระบวนการระบาดวิทยาน้ำเสียเป็นเครื่องมือสำคัญในการติดตามการระบาดของโรค ซึ่งช่วยให้การป้องกันการระบาดมีประสิทธิภาพมากขึ้น โดยสามารถใช้ในการแจ้งเตือนล่วงหน้าก่อนการระบาดจริงและลดค่าใช้จ่ายในการติดตามโรค นอกจากนี้ยังสามารถนำมาใช้ในการตรวจหาสารเสพติดในน้ำเสียเพื่อป้องกันการแพร่ระบาดของสารเสพติดได้ด้วย

อ.ดร.จตุวัฒน์ แสงสานนท์ เปิดเผยว่า การตรวจวัดน้ำเสียเป็นวิธีการที่สะท้อนจำนวนผู้ป่วยในชุมชนได้อย่างแม่นยำ ทำให้การป้องกันโรคระบาดเป็นไปได้อย่างรวดเร็วและมีประสิทธิภาพมากขึ้น เป็นการนำความรู้ทางวิชาการมาใช้ให้เกิดประโยชน์ต่อประชาชน รางวัล UNPSA สาขานวัตกรรมการบริหารงานภาครัฐ ประจำปี 2024 ที่ได้รับเป็นเครื่องยืนยันถึงความสำเร็จและความสำคัญของงานวิจัยนี้ในวงการสาธารณสุขไทย นอกจากนี้ นวัตกรรมนี้ยังเป็นการตอบโจทย์เป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (SDGs) ในข้อ 3 เรื่องการมีสุขภาพที่ดีและส่งเสริมความเป็นอยู่ที่ดีสำหรับทุกคนในทุกช่วงวัย และ SDGs ข้อ 6 เรื่องการจัดการน้ำและสุขาภิบาลให้มีคุณภาพดีขึ้นอีกด้วย

นวัตกรรมจากการผนึกความร่วมมือเพื่อต่อสู้กับโรคระบาด

อ.ดร.จตุวัฒน์ อธิบายว่า ปกติแล้วการตรวจสอบการระบาดของโรคจะต้องรอให้มีผู้ป่วยเข้ารับการรักษาในสถานพยาบาลก่อน จากนั้นจึงดำเนินการเก็บข้อมูลจำนวนผู้ป่วยและประเมินแนวโน้มการระบาดของโรค ซึ่งวิธีการนี้มีข้อจำกัดในกรณีที่ผู้ป่วยไม่ได้เข้ารับการรักษาในสถานพยาบาลหรือมีการเก็บข้อมูลที่ไม่เพียงพอ นวัตกรรม “การนำความรู้ทางวิชาการมาใช้เพื่อตอบสนองต่อการระบาดของโรคระบาด” เป็นการนำวิธีการตรวจวัดน้ำเสียมาดูความสัมพันธ์ระหว่างจำนวนเชื้อโรคกับผู้ป่วยที่เกิดขึ้น ทำให้สามารถประเมินการแพร่กระจายของเชื้อโรคได้แม่นยำยิ่งขึ้น และช่วยในการตัดสินใจเพื่อป้องกันการระบาดของโรคได้รวดเร็วกว่าเดิม นวัตกรรมนี้เป็นความร่วมมือระหว่างภาควิชาวิทยาศาสตร์สิ่งแวดล้อม คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาฯ และศูนย์เชี่ยวชาญเฉพาะทางด้านไวรัสวิทยาคลินิก คณะแพทยศาสตร์ จุฬาฯ ร่วมกับสถาบันวิจัยจุฬาภรณ์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี มหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์ และหน่วยงานภาครัฐ

กระบวนการวิจัยเริ่มจากการพิสูจน์แนวคิดเรื่องการระบาดของโรคโดยใช้การตรวจวัดน้ำเสีย โดยเก็บตัวอย่างน้ำเสียจากสำนักการระบายน้ำ กรุงเทพมหานคร พบว่าในช่วงโควิด-19 สามารถแจ้งเตือนการระบาดของโรคนี้ได้ล่วงหน้าถึง 2 สัปดาห์ จากนั้นจึงได้ขยายผลไปยังพื้นที่ต่างๆ ในกรุงเทพฯ และมีการใช้ตรวจสอบเชื้ออื่นๆ มากขึ้น การใช้ข้อมูลนี้แจ้งเตือนการระบาดของโรคล่วงหน้าได้จะทำให้สามารถเตรียมการป้องกันโรคระบาดได้รวดเร็วและมีประสิทธิภาพ

นวัตกรรมที่นำไปใช้จริงเพื่อป้องกันโรคระบาดในอนาคต

อ.ดร.จตุวัฒน์ เผยว่า นอกจากการนำนวัตกรรมนี้ไปใช้ในการป้องกันโควิด-19 แล้ว ยังสามารถนำนวัตกรรมนี้ไปประยุกต์ใช้ได้กับหลายโรค เช่น โรคฝีดาษลิง โรคระบบทางเดินอาหาร และ โรคไข้หวัดใหญ่ ช่วยลดค่าใช้จ่ายในการติดตามโรคระบาดและให้ข้อมูลสนับสนุนที่เป็นประโยชน์ต่อการตัดสินใจและการจัดสรรทรัพยากรทางสาธารณสุขในหน่วยงานที่เกี่ยวข้องได้แก่ สำนักอนามัยสิ่งแวดล้อม กรมอนามัย และกรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข เพื่อพัฒนาการป้องกันโรคระบาดได้อย่างมีประสิทธิภาพ ปัจจุบันกำลังต่อยอดพัฒนางานวิจัยเพื่อใช้กับโรคระบาดอื่นๆ และสร้างความร่วมมือกับภาครัฐและมหาวิทยาลัยในต่างประเทศ เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการติดตามและป้องกันโรคระบาด รวมถึงการใช้ข้อมูลจากน้ำเสียเพื่อดูการเปลี่ยนแปลงของสายพันธุ์ไวรัสและการระบาดของโรคต่าง ๆ ซึ่งจะช่วยในการพัฒนาวัคซีนและการป้องกันโรคระบาดในอนาคต

รางวัล UNPSA จัดตั้งขึ้นโดยคณะมนตรีเศรษฐกิจและสังคมแห่งสหประชาชาติ (UN Economic and Social Council) เป็นรางวัลระดับนานาชาติสำหรับความเป็นเลิศในการบริการสาธารณะ โดยมุ่งเน้นผลงานที่มีความคิดสร้างสรรค์และสร้างคุณประโยชน์บริการสาธารณะ นำไปสู่การบริหารราชการที่มีประสิทธิภาพและตอบสนองประชาชนได้ดีขึ้นทั่วโลก สอดคล้องกับวาระและเป้าหมายการพัฒนาอย่างยั่งยืน (SDGs) สะท้อนให้เห็นถึงความเป็นเลิศของงานวิจัยและนวัตกรรมจากประเทศไทย ที่สามารถแข่งขันบนเวทีระดับโลกได้อย่างทัดเทียม

ติดตามข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับรางวัล UNPSA ได้ที่ https://www.youtube.com/watch?v=3cGuzxlGdY8

ติดตามข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับผลงานของอาจารย์คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาฯ ที่ได้รับรางวัลชนะเลิศได้ที่

https://publicadministration.un.org/unpsa/database/Winners/2024-winners/Academic-Insight-into-Action-for-Pandemic-Response

ก่อนหน้า อาจารย์และนิสิตคณะศิลปกรรมศาสตร์ จุฬาฯ เข้าร่วมงาน ASEAN Week 2024 ฉลองครบรอบ 57 ปีการก่อตั้งอาเซียน

ดูทั้งหมด

ถัดไป PMCU ได้รับรางวัลเขตมลพิษต่ำดีเด่น พัฒนา Siam Square Walking Street มุ่งสู่เขตมลพิษต่ำ

จุฬาฯ สนับสนุนให้อาจารย์ทำงานวิจัย นับว่าเป็นสิ่งที่ดีมากต่อทั้งอาจารย์ นิสิต รวมถึงภาคประชาสังคม

รองศาสตราจารย์ ดร.สุชนา ชวนิชย์ คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย