ใจเขา-ใจเรา: ไม่แปลกแยก แม้จะแตกต่าง

4 กันยายน 2562

บทความการดูแลสุขภาวะทางจิต

เรื่อง ใจเขา-ใจเรา: ไม่แปลกแยก แม้จะแตกต่าง

โดย ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร. กุลยา พิสิษฐ์สังฆการ

ในช่วงเวลาที่สังคมไทยเรามีกระแสร้อนแรงถึงความแตกต่างกันในความคิดเห็นทางการเมือง เราอาจเผลอหลงลืมไปว่าทั้ง “เรา” และ “เขา” คนอื่นๆ ซึ่งไม่ว่าจะเป็นพรรคไหน เสื้อสีอะไร ต่างก็มีหัวจิตหัวใจ และความปรารถนาในฐานะมนุษย์ปุถุชนเหมือนๆ นัก การนึกถึงจุดร่วมเหล่านี้น่าที่จะช่วยลดระยะห่างระหว่างกัน ผ่อนคลายความรุ่มร้อนจากความแปลกแยกจากมุมมองทางการเมืองลงไปได้บ้างนะคะ

“เรามีจุดร่วมกันตรงไหน”

“ใจเขา” และ “ใจเรา” แม้จะบรรจุความคิดที่ไม่เหมือนกันบ้าง แต่ต่างก็เป็นหัวใจที่มีเลือดเนื้อ มีทุกข์สุข ร้อนหนาว ไม่แตกต่างไปจากกัน ลองดูตัวอย่างความคล้ายคลึงพื้นฐานจากมุมมองเชิงจิตวิทยานะคะ

Maslow นักจิตวิทยาผู้ทรงอิทธิพลท่านหนึ่ง ได้ระบุถึงความต้องการพื้นฐานของมนุษย์ไว้ว่า เราทุกคนต่างมีความต้องการเหมือนๆ กัน เราต้องการที่จะอยู่รอดปลอดภัย มีความมั่นคงในชีวิต เป็นที่รักได้รับการยอมรับ เป็นคนที่มีคุณค่า และได้เลือกใช้ชีวิตในรูปแบบที่ต้องการ ไม่ว่าจะเป็นใคร แตกต่างกันในความคิดความเชื่อขนาดไหน ต่างก็มีความต้องการพื้นฐานเหล่านี้ค่ะ

นอกจากความต้องในการฐานะมนุษย์ปุถุชนแล้ว เราแต่ละคนยังมีประสบการณ์ร่วมกันในการที่ต้องเผชิญกับความผิดหวัง ความพลั้งพลาด ความไม่พึงพอใจและการตำหนิตนเอง ซึ่งลักษณะเหล่านี้เป็นประสบการณ์ร่วมของความเป็นมนุษย์ไม่มีใครหลุดพ้นไปได้ มีการศึกษาวิจัยเชิงจิตวิทยาในประเด็นนี้ พบว่าผู้ที่พยายามปฏิเสธข้อจำกัดของตนเองในข้างต้นจะประสบปัญหาในการปรับตัว ลังเลที่จะขอรับความช่วยเหลือจากผู้ที่อยู่รอบข้าง อีกทั้งยังมีความรู้สึกแปลกแยกโดดเดี่ยว ดังนั้น จึงไม่ควรมองข้ามข้อจำกัดร่วมในความเป็นคนของเราไปนะคะ

ตัวอย่างสุดท้ายคือการที่เราทุกคนต่างก็เวียนวนอยู่ในสังสารวัฏ มุมมองจิตวิทยาปัจจุบันได้รับอิทธิพลของพุทธศาสนาและกลิ่นอายวัฒนธรรมตะวันออกอยู่ไม่น้อย สำหรับชาวไทยเรานั้นดูจะได้เปรียบ เพราะต่างคุ้นชินกับการทบทวนถึงความเชื่อมโยงของสรรพสิ่ง ผ่านการแผ่เมตตาในชีวิตประจำวันอยู่แล้ว การปฏิบัติเช่นนี้ช่วยเตือนใจให้เราตระหนักได้ว่าเราทุกคนต่างเป็นเพื่อนร่วมทุกข์ ต่างอยู่ใต้กฎของธรรมชาติ ซึ่งการเกิดขึ้น ตั้งอยู่ และดับไป ผันเปลี่ยนเกิดขึ้นตลอดเวลา เราจึงมิอาจหลีกเลี่ยงได้จากความทุกข์ที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงนี้ เราต่างเป็นเพื่อนร่วมครรลองชีวิต ท้ายที่สุด ต่างก็ต้องส่งคืนสิ่งที่สั่งสมมาให้กับธรรมชาติไป

ดังนั้น หากทบทวนดูแล้ว แม้เราจะแตกต่างกันเช่นไร เราต่างมีความต้องการเหมือนๆ กัน ประสบข้อจำกัดคล้ายคลึงกัน และตกอยู่ภายใต้กฎธรรมชาติเดียวกัน ทั้ง “เขา” และ “เรา” ต่างต้องเกี่ยวเนื่องกันผ่านประสบการณ์เหล่านี้ ไม่ว่าจะมีความแตกต่างกันเช่นไร ดังนั้น จึงอย่าปล่อยให้ความแตกต่างที่หลายครั้งช่วยเติมแต้มสีสันในชีวิต พร้อมทั้งเปิดมุมมองคมความคิดใหม่ๆ มาทำให้เราพลอยแปลกแยกไปจากกันและกันเลยนะคะ

บทความนี้เป็นส่วนหนึ่งของโครงการความร่วมมือการปรึกษาด้านสุขภาพจิตแก่บุคลากรของจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ระยะ 2 (Chula Care : ทุกปัญหานักจิตวิทยายินดีรับฟัง)

หากบุคลากรจุฬาฯ สนใจเข้ารับบริการสามารถติดต่อเข้าร่วมโครงการ Chula care หรือสอบถามข้อมูล โทร. 06-2454-8095, 0-2218-1171 หรือ Line ID : chulacare หรือ Facebook fanpage : ศูนย์สุขภาวะทางจิต (Center for Psychological Wellness)

***สำหรับบุคคลทั่วไป สามารถโทรติดต่อนัดหมายได้ที่ โทร. 0-2218-1171 เท่านั้น
ช่วงระหว่างวันจันทร์ – ศุกร์ เวลา 09.00 -17.00 น.